Wanneer wij te gericht zijn op de uiterlijke wereld om ons heen, ons uiterlijke lichaam en onze emoties, realiseren we ons vaak niet hoe de onderdelen van ons lichaam werken. Wij staan dan vaak niet stil bij de onderlinge samenhang van organen, klieren en lymfen, in combinatie met alle fysiologische processen en energiecentra. Dit realiseren wij ons pas wanneer we ziek worden.
Een goed voorbeeld is de corona crisis. De impact van de corona crisis is erg groot. Er is angst voor besmetting, maar er is ook baan- en inkomstenverlies met de daarbij behorende gevolgen, zoals eenzaamheid en slapeloosheid. Kortom: heel veel emotionele stress. In mijn vrijwilligerswerk als vertrouwenspersoon groeit het aantal bel cliënten die vertellen over hun gezondheidsproblemen: slapeloosheid, hoofdpijn, eenzaamheid en depressie. Stress kan leiden tot geestelijke en lichamelijke vermoeidheid, waardoor het gehele zenuwstelsel verstoord raakt en daarmee ook het immuunsysteem verzwakt.
Vaak blijkt dat ook na een korte of langdurige ziekteperiode door een corona besmetting men nog lang de gevolgen blijft ondervinden van het emotionele leed, waardoor het lichaam met al haar verzwakte functies en processen niet de kans krijgt tot goed herstel. Als het geestelijk namelijk niet goed gaat, zal het lichamelijk ook niet goed gaan en vice versa.23
Door mijn persoonlijke ervaringen in andere moeilijke situaties heb ik de positieve effecten van yoga mogen ervaren. Yoga heeft de potentie om levensenergie te genereren, herstel te versnellen en levensvreugde te herwinnen. Als lichaamsfuncties verstoord zijn, dan heeft dat invloed op onze levensenergie, oftewel Prana.
Instituten in India hebben de anatomische, fysiologische en psychologische effecten van yoga, in combinatie met reguliere behandelingen, tijdens diverse observaties in de praktijk aangetoond. Het yoga instituut Santacruz in Bombay heeft, bijvoorbeeld, aangetoond dat verschillende luchtwegaandoeningen naast reguliere medicatie beter en sneller genezen met een gedegen yogatherapie programma van houdingen, pranayama en meditatie.24Lichte aandoeningen waren zelfs zonder reguliere medicatie genezen.25.
In het verleden heb ik ongeveer een half jaar een groep van zowel alcohol- en drugsverslaafden als depressie patiënten, naast hun reguliere zorg, met een speciaal yogaprogramma geholpen. Activerende houdingen, in het bijzonder de zonnegroet, werden afgewisseld met krachtige ademtechnieken en mantra recitatie, gecombineerd met Trataka: éénpuntige concentratie in een kaarsvlam. Twee personen uit deze groep kom ik nog weleens tegen. Ze zitten lekker in hun vel,hebben een goede baan en een actief sociaal leven.
Yoga betekent verbinding met ons hogere bewustzijn, het fijnstoffelijke lichaam, via de lichaamsonderdelen, het grofstoffelijke lichaam. Lichaam en geest zijn geen aparte op zichzelf staande componenten, maar zijn in elkaar verweven en staan in continue wisselwerking met elkaar.
Evenwichtshoudingen hebben bijvoorbeeld invloed op de weerstand; achterwaartse buigingen rekken onder andere de longen uit, waardoor meer zuurstofopname mogelijk is en het hart en de longen versterken. Eén van de effecten van hastapada asana (hand naar voet) is versterking van het immuunsysteem. Ook de zonnegroet effectueert het immuunsysteem. Doordat de organen in de houdingen gemasseerd worden, krijgt het lymfatische stelsel een boost en daarmee wordt ook het immuunsysteem versterkt.
Ook yoga nidra is zeer effectief in het bestrijden van onder andere stress, slapeloosheid en chronische vermoeidheid. Het vermindert ook chronische pijnen bij onder andere artrose, reuma, hernia en andere aandoeningen. Yoga nidra is een dieper werkende ontspanningstechniek die niet alleen effect heeft op het ontspannen van spieren, maar ook op het diepe bewustzijn. De Engelse benaming hiervoor -neuromuscular relaxation- verklaart veel meer dan de vertaling ‘yoga van de slaap’. Het is namelijk juist niet de bedoeling om tijdens yoga nidra in slaap te vallen, maar wel om bewust te blijven in de toestand van intense ontspanning.26
We ademen zuurstof in om te leven, maar die zuurstof moet omgezet worden in Prana, vitale levensenergie; het concept is dat de adem de bron van leven en het meest vitale proces in het lichaam is die alle cellen in ons hele systeem beïnvloedt. De ademhaling is de brug tussen lichaam en geest en heeft diepgaande effecten op beide, dus ook op onze lichamelijke en geestelijke gezondheid. Pranayama zorgt voor regulering en correctie van de ademhaling en zuivert ons fysiologisch systeem met als gevolg vermindering van zowel angsten, depressie en sterke negatieve emoties. Kapalbhati, bijvoorbeeld, vergroot onder andere de longcapaciteit, verhoogt de zuurstofopname, revitaliseert de voorhersenen en geeft mentale ontspanning. Andere effectieve pranayama’s zijn Bhramri (zoemende bij) en Anulom Vilom (om en om adem).27
Regelmatige meditatie verbindt ons met ons innerlijke fundament. Dit legt de basis voor vertrouwen, creativiteit, flexibiliteit en positief doen en denken. Het geestelijk evenwicht neemt toe waardoor je belastende situaties, zoals de corona crisis waarin we nu verkeren, beter aan kunt en sneller kunt verwerken.
08 keer een mantra reciteren (jappa) helpt bijvoorbeeld tot éénpuntige concentratie, maakt de geest rustig en heeft effect op het gehele zenuwstelsel. Aum Namah Shivaya is een krachtige transformerende mantra en is niet moeilijk uit te spreken. Ook door de mantra AUM 108 keer te reciteren worden rustgevende en krachtige lichamelijke en geestelijke effecten bereikt. Zowel mijn eigen helende en transformerende ervaringen als de ervaringen van mijn deelnemers geven mij grote voldoening. Zo zeggen mijn deelnemers dat de afwisseling van het aanspannen en ontspannen van spieren, zowel lichamelijke als geestelijke ontspanning geeft. Sommigen hebben af en toe een diepe zijnservaring wat bevorderend werkt op hun spirituele ontwikkeling.
De Bhagavad Gita, één van de vele hindoe geschriften, leert ons om in alle situaties onbevangen te blijven. Dit is door onze menselijke natuur en ons aardse leven echter heel moeilijk. Ook ik raak in de huidige corona crisis in een dip en moet mij steeds weer opladen, waarbij mijn sadhana (spirituele beoefening) wonderen verricht.
Yoga beoefening blijft een proces van streven, overgeven, volhouden, geduld hebben en doorzetten. Iedere dag een draadje is een hemdsmouw in het jaar. De aanhouder wint en is dankbaar.
Aum, Asato mā sadgamaya, Tamaso mā jyotir gamaya
Mṛtyor mā amritaṃ gamaya
(Bṛhadāraṇyaka Upaniṣad 1.3.28)
In de context van de corona crisis vertaald:
Leid mij van onwetendheid naar inzicht Leid mij van crisis naar innerlijke vrede
Verbind mij met mijn goddelijke vonk
Referenties:
Rama, S., Ballentine, R., & Ajaya, S. (1976). Yoga and Psychotherapy: The evolution of consciousness. Himalayan Institute Press. Vivekananda, R. (2005). Practical yoga psychology.
A cure for Asthma & Bronchitis, Yogic Life, Hansa Jayadeva Yogendra, Armati N Desai- 1997, The Yoga Institute, Sri Yogendra Marg, Prabhat Colony, Santa Cruz (E), Mumbai 400 055.
Cyclopeadia YOGA Vol 1 & 2: with special information on Asana, edited by Dr. Jayadeva Yogendra Ph.D., 1997, The Yoga Institute, Mumbai, India
Prana Pranayama Prana Vidya, Swami Niranjanananda Saraswati, 2005, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India
Yoga Nidra, Swami Satyananda Saraswati, 1998, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India
Voetnoten
23. Rama, S., Ballentine, R., & Ajaya, S. (1976). Yoga and Psychotherapy: The evolution of consciousness. Himalayan Institute Press. Vivekananda, R. (2005). Practical yoga psychology.
24. A cure for Asthma & Bronchitis, Yogic Life, Hansa Jayadeva Yogendra, Armati N Desai- 1997, The Yoga Institute, Sri Yogendra Marg, Prabhat Colony, Santa Cruz (E), Mumbai 400 055. Cyclopeadia YOGA Vol 1: with special information on Asana, edited by Dr. Jayadeva Yogendra Ph.D., 1997, The Yoga Institute, Mumbai India
25 Cyclopeadia YOGA Vol 2: A systematic programme on Yoga education for the child and the adult, edited by Dr. Jayadeva Yogendra Ph.D., 1989, The Yoga Institute, Sri Yogendra Marg, Mumbai, India
26. Prana Pranayama Prana Vidya, Swami Niranjanananda Saraswati, 2005, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India
27. Yoga Nidra, Swami Satyananda Saraswati, 1998, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India
NL 
EN