सुखस्य मूलं धर्मः , धर्मस्य मूलं अर्थः
अर्थस्य मूलं राज्यं , राज्यस्य मूलं इन्द्रियजयः
sukhasya mūlaṃ dharmaḥ , dharmasya mūlam arthaḥ
arthasya mūlaṃ rājyaṃ , rājyasya mūlaṃ indriyajayaḥ
De basis van alle geluk is Dharma, Dharma overheerst met de steun van Rijkdom. Rijkdom, op zijn beurt, wordt gefaciliteerd door de staat, de staat reageert het best op de zelfcontrole van de consumptie.
Dit komt uit Kautilya's Arthashastra (circa 300 voor Christus) en is afgeleid van de wijsheid van de Upanishads, het filosofische deel van de Veda's. Dit deel van de Veda's staat letterlijk bekend als de Vedanta.
Achtergrond van Dharma
Telkens wanneer we proberen te visualiseren hoe het moderne leven rechtvaardiger, evenwichtiger, harmonieuzer en vrolijker kan worden gemaakt, eindigt onze zoektocht bij de Veda's. Het zijn de openbaringen en inzichten waarin we universele en tijdloze principes vinden. Deze inspireren ons tot het vinden van rijke beelden van hoop en gevoel van wonderbaarlijkheid over de kracht van de mensheid.
De Vedische visie op het leven is vervat in het Vedantisch kader van het concept Purushartha, `Dharma-Artha-Kama-Moksha'. Wanneer we deze Purushartha verbinden met de openingsregels van het Arthashastra aforisme hierboven, dan springt het samenspel tussen de drie materiële pijlers eruit. Dit samenspel spreekt de taal van de moderne ingenieur die op zoek gaat naar “root-cause type analyses”, oftewel analyses over de fundamentele redenen van dingen waarbij zowel een holistische als geïntegreerde benadering van de menselijke conditie wordt belicht.
Dharma op metaniveau is de `wet van Zijn’ (Swami Chinmayananda in Hoofdstuk 18:66 Srimad Bhagavad Gita). Dharma (afkomstig van Dhr of dat wat in stand houdt), een woord waarvoor er geen adequate vertaling in andere talen bestaat, geeft ons inzicht in existentiële, richtinggevende en balancerende natuurkrachten. Het kan gevisualiseerd worden als een bloem met veel bladen waarbij elk blad tot bloei komt met de mogelijkheid om het toe te passen in verschillende contexten. Het gaat om de volgende onderdelen:
- datgene wat steunt
- beginselen van ethiek/waarden/gedrag/rechtvaardigheid
- essentiële kwaliteit van een persoon of ding
- raison d'etre of reden van bestaan
- een reeks taken die begint met het Zelf en zich vervolgens uitstrekt in concentrische cirkels van de mensheid.
De geur van deze bloem wordt uitgedrukt in `Dharmo rakshati rakshitah'. Het zegt dat als je rechtvaardig leeft, je wordt beschermd (Mahabharata, Vana parva, Yaksha Prashna).
Terwijl Artha de materiële dimensies van rijkdom, gezondheid en de middelen om de elementen van het leven te vervullen, vertegenwoordigt, vertegenwoordigt Kama de genots- en consumptiedimensie die Artha mogelijk maakt. Moksha, de niet-materiële pijler van Purushartha, biedt het pad voor persoonlijke evolutie en vervulling, terwijl het een impuls geeft aan de bloei van de Dharma.
Svadharma
Het toepassen van Dharma op zichzelf leidt tot het identificeren van de Svadharma van een individu. Als individu proberen we ons op één lijn te stellen met onze essentiële kern (waar de grondstof onze Svabhava is) en hier ontdekken we ons persoonlijke pad van de evolutie. Deze Svadharma drijft en stuurt op zijn beurt al onze karmas of handelingen.
Zoals individuen zich moeten afstemmen op hun Svadharma om hun potentieel te maximaliseren, moeten ook instellingen dit doen. Instellingen bestaan immers uit mensen en het is de collectieve Svadharma die de Svadharma van een instelling verankert.
In deze symbiotische relatie tussen het individu en de instelling ligt de vitale, existentiële motivatie om de Svadharma van een onderneming te ontdekken, te voeden en af te stemmen op de elementen ervan.
Modern concept van zakendoen en het bedrijf
Het moderne idee van zakendoen is het maximaliseren van het rendement voor de eigenaren. Dit eenvoudige idee is geëvolueerd naar het maximaliseren van het rendement en het minimaliseren van de risico's.
In moderne kapitalistische constructies zijn de 'middelen' beperkt door tekortkomingen van het ecosysteem (zoals in hulpbronnen, vraag, aanbod, concurrentie) en naleving van de wetten die dit systeem voorschrijft. Beiden zijn externe beperkingen en daarom staat het bedrijf voortdurend onder druk om zijn prestaties te maximaliseren op basis van externe factoren.
Dit wordt dus een strijd om schaarse middelen tegen de laagste kosten te krijgen. Het gevolg kan zijn dat mensen voortdurend zoeken naar leemten in de regelgeving die ze kunnen uitbuiten. Wanneer we het idee van Svadharma in een bedrijf toepassen, brengt het ons in de tegenovergestelde richting. Dharma zorgt voor de integrale evenwichtskracht die er vervolgens toe leidt dat het bedrijf anders reageert met externe beperkingen. Het gaat dan niet om het afwerken van checklists die van buitenaf zijn opgelegd, maar om 'het juiste te doen' dat moet worden omarmd omwille van het grotere goed. Hoewel het huidige idee van duurzaamheid, één van de 17 SDG's, bedrijven aanspoort om hun bredere verantwoordelijkheden te ontdekken, biedt dit geen duidelijke weg voor een gewetensvolle en zelfcorrigerende entiteit.
Deze visie kan worden weergegeven door Svabhava als de passieve kern en Svadharma als de actieve bedekking. Svabhava, oftewel de kern van de onderneming, wordt bepaald door de aard van de bedrijfsactiviteiten. Svabhava is op zijn beurt een samengestelde mix van Gunas, oftewel attributen. Er zijn drie gunas: Sattva, Rajas en Tamas. Sattva vertegenwoordigt zuivere energieën, Rajas vertegenwoordigt de gepassioneerde energieën en Tamas vertegenwoordigt de negatieve energieën. We kunnen zeggen dat, als het bedrijf fundamenteel afhankelijk is van de exploitatie van hulpbronnen, het overwegend Tamasisch van aard is. Als het bedrijf fundamenteel in staat is om waarde toe te voegen door middel van gepassioneerd hard werken en intellectuele input, dan is het voornamelijk Rajasisch van aard. Als het bedrijf fundamenteel is ontworpen om het welzijn van het universum te beïnvloeden en de passie en het intellect in te zetten voor positieve resultaten, dan is het overwegend Sattvisch van aard.
Er zijn twee belangrijke aspecten die hier moeten worden opgemerkt. Ten eerste de notie van overwicht die geworteld is in de aard van het bedrijf zelf. Het tweede aspect, dat belangrijker is, is de manier waarop het bedrijf zich gedraagt en het bedrijfsmodel. Een voorbeeld hiervan is een bedrijf in de mijnbouw. Het bedrijf exploiteert van nature natuurlijke hulpbronnen, maar door ervoor te zorgen dat Dharma de Artha in evenwicht brengt, kan het bedrijf zijn Svadharma op een betekenisvolle manier vormgeven en herdefiniëren.
Svadharma van het bedrijf
Als we de veelvuldige dimensies van Dharma toepassen op een bedrijf om zijn Svadharma te identificeren en te vervullen, komen we tot een rijk kader dat kan worden vormgegeven in de volgende 5Ps.
- Profit - Winst. Noodzakelijk voor de organisatiediscipline en het waarborgen van een eerlijke beloning voor het aandeelhoudersrisico.
- Planeet. Milieudimensie die een bedrijf moet respecteren. Deze dimensie van een bedrijf is duidelijk beschreven in Kautilya's Arthashastra. De Shastra specificeert zelfs het type bos dat gebruikt kan worden voor het bedrijfsleven, namelijk Dravya-bos, een bron van bosbouwproducten.
- People - Mensen. Medewerkers en andere mensen die deel uitmaken van het uitgebreide ecosysteem van het bedrijf moeten met respect worden behandeld en een eerlijke vergoeding krijgen voor hun bijdrage.
- Purpose - Doel. Het aangeboren doel van het bedrijf moet het doel van de mensen die ermee verbonden zijn verheffen. Het bedrijf moet een omgeving bieden die het mogelijk maakt om de Svadharma van individuen te ontdekken en te voeden.
- Potentieel. Vergelijkbaar met het vormen van Svadharma door middel van stadia van groei en Svadhyaya of transformatieve introspectie. Het bedrijf moet voortdurend introspecteren om hogere potentieel te gebruiken om zich naar een hoger niveau te ontwikkelen.
Deze 5P's kunnen worden gezien als de Dharmische-dimensies van de ESG-constructie (Environment, Social and Governance) die wordt gebruikt om duurzaamheid te beschrijven.
Svadharma bij een bedrijf in de huidige zakelijke omgeving heeft de volgende kenmerken:
- Het helpt zelfs de meest geëvolueerde duurzaamheid/impact-georiënteerde onderneming te groeien naar het volgende niveau door haar te sturen om haar ware potentieel te vervullen.
- Heeft vangrails die risico's duiden en volatiliteit sturen en controleren. Dit is de grootste zorg van de aandeelhouders.
- Een vangnet helpt het gedrag te vermijden dat gedreven wordt door hebzucht. Dit voorkomt dramatische faillissementen en het voortbestaan van bedrijven door malafide medewerkers.
- Strategische sturing zorgt voor focus op kernkwaliteiten en bedrijfscultuur. Het brengt focus en voorkomt tegenslagen.
- Het geeft een operationeel en geïntegreerd kader voor bedrijfsvoering via ethiek, waarden, beleid en proces.
Van micro naar macro
De behoefte aan Dharma op de werkplek is niet langer `iets dat mooi is om te hebben` maar een bittere noodzaak. Ik nodig u uit om u een wereld voor te stellen waarin we, als elk bedrijf zich op één lijn stelt met zijn Svadharma, gezamenlijk de magie van het Dharmisch Kapitalisme ervaren.
NL 
EN