Bewustwording: de poort naar kalmte, geluk en creativiteit

“Om anders te worden dan we zijn, moeten we ons enigszins bewust zijn van wat we zijn”.

Het concept van het stabiliseren van de geest, gepresenteerd door de oude yogaleraren, is door verschillende yoga- en spirituele scholen geïmplementeerd als 'Bewustzijn' met overlappende concepten als zelf-observatie' of atma-darsana. In dit artikel bespreken we de voordelen van het concept van bewustwording' voor de productiviteit en creativiteit en hoe we de geest kunnen stabiliseren door middel van yoga.

Het bereiken van een stabiele staat van geest

Sutra 35:(iv) van Yoga Sutra door Patanjali:

‘’Viṣayavatī vā pravṛttirutpannā manasaḥ sthitinibandhanī’’

Betekenis: "Of door het observeren van zintuiglijke ervaring" (Viṣayavati: sensueel; vā: of; pravṛttih: functioneren; utpannā: ontstaan; manasaḥ: van de geest; sthiti: standvastigheid; nibandhani: wat bindt).

Uitleg: kan de geest stabiel worden gemaakt door te focussen op een zintuiglijke ervaring? Door het mentale bewustzijn samen te voegen in deze zintuiglijke waarnemingen, komt de geest onder controle (Saraswati, 2002).

Wat is ‘bewustwording’?

Bewustwording kan worden omschreven als het psychologische proces van aandacht voor ervaringen die zich voordoen in het huidige moment of aandacht voor zichzelf en de omgeving. Bewustwording is geen onderdeel van gedachten of concepten. Het wordt ook niet opgehangen aan ideeën of meningen of herinneringen. Het kijkt alleen maar. Bewustwording registreert ervaringen zoals ze zich voordoen, zonder te vergelijken, te labelen of te categoriseren. Alsof je alles voor het eerst observeert: onbelast door herinneringen of ervaringen uit het verleden of geconditioneerde waarnemingen. Het verbindt geen motieven en kent geen labels toe aan gebeurtenissen in termen van kansen of bedreigingen.

Enkele yoga-oefeningen om het bewustzijn te vergroten

1. Prāṇāyāma: controle van prāṇa door ademhalingsoefeningen. Anulom-Vilom is het meest nuttig voor bewustzijn.
2. Adembewustzijn: bewustwording van natuurlijke spontane ademhaling cycli en hun gewaarwordingen.
3. Yogische āsana met bewustzijn van gewaarwordingen in betrokken lichaamsdelen.
4. Yoganidrā: begeleide meditatie praktijken met zintuiglijke ervaring en pratyāhāra.
5. Algemene aandacht voor ademhaling, zintuiglijke input, geluiden en omgeving.

Het is echter een directe en onmiddellijke ervaring van gebeurtenissen, zonder het medium van het denken in het waarnemingsproces. Met het regelmatig beoefenen van yoga is het mogelijk om een hoger bewustzijn te bereiken en dit langer vast te houden.

Voordelen van een verhoogd bewustzijn

1. Het kan ons proactiever maken, acceptatie van gebeurtenissen vergroten en een positieve persoonlijke ontwikkeling stimuleren (Sutton, 2016).
2. Bewustwording van ons Zelf (Zelfbewustzijn) stelt ons in staat om dingen te zien vanuit het perspectief van anderen; zelfbeheersing te beoefenen; creatief en productief te werken; trots te zijn op onszelf en op ons werk; en om een algemeen gevoel van eigenwaarde te ervaren (Silvia & O'Brien, 2004).
3. Het leidt tot betere besluitvorming (Ridley, Schutz, Glanz, & Weinstein, 1992).
4. Het kan ons beter maken in ons werk, het gaat gepaard met betere communicatie op de werkvloer, en het kan ons zelfvertrouwen en werkgerelateerd welzijn verbeteren (Sutton, Williams, & Allinson, 2015).

Enkele voorbeelden van de impact van bewustwording

Reactie

Stel je voor, er gebeurt een spatbord ongeluk op een drukke maandagochtend. Over het algemeen leidt dit waarschijnlijk tot een vechtpartij, maar in een andere staat van bewustzijn van de beide chauffeurs is een minnelijke schikking een gangbare mogelijkheid. Wat was de oorzaak van het grimmige en extreme verschil in de uitkomst van de situatie? Bewustwording! Terwijl in het eerste geval sprake was van 'spontane reactie', was er in de tweede situatie sprake van een ‘'reactie vanuit bewustzijn’. Geen verbaal of fysiek geweld als een automatische reactie vanuit stress of paniek, maar een bewuste aanpak waarbij het scenario waarschijnlijk in zijn geheel werd waargenomen.

Creativiteit

We kennen allemaal het verhaal van Newton, de appel en de ontdekking van de zwaartekracht. De vraag is, "had Newton niet eerder vallende appels of andere vallende voorwerpen waargenomen?" Hetzelfde geldt voor de wet van Archimedes die hij in een badkuip ontdekte. Wat was er dan anders toen deze inzichten naar boven kwamen? Hoger bewustzijn!

Geluk

Ons bewustzijn zit vaak gevangen in de herinneringen en angsten van het verleden en verwachtingen over de toekomst. Wanneer het geen taak heeft, herhaalt het oude herinneringen of fabriceert het toekomstscenario's. Het kan zich intern of extern concentreren. We kunnen het bestempelen als een geïnternaliseerde of geëxternaliseerde bewuste geest. Aangezien het psychosomatische systeem op identieke wijze reageert op feitelijke ervaringen met betrekking tot gedachten en visualisaties, kan een geïnternaliseerde geest dus zelf stress, paniek en depressie katalyseren. Aan de andere kant, een geëxternaliseerde bewuste geest is niet alleen vrij van hen, maar ook actief betrokken en in een gelukkige, hogere staat.

Een voorbeeld: op een dag vertrouwde een meester de eenvoudige taak van het koken van water toe aan een leerling. Deze was in een toestand van stress en een dergelijke taak vond hij repetitief en saai. De leerling merkte dat zijn stress toenam en zijn mentale gezondheid verslechterde. Toen hij echter ontdekte dat het observeren met interesse van de kleine veranderingen in het kokend water hem rustiger maakte, vond hij zijn rust door zijn bewustzijn naar de externe context te brengen. We kunnen concluderen dat het proces van bewustwording een manier is om een rustiger, productiever leven te leiden dat leidt tot zelfrealisatie.

Referenties

• Hoffer, E. (1955). The Passionate State of Mind and Other Aphorisms (republished 2006).
• Ridley, D. S., Schutz, P. A., Glanz, R. S., & Weinstein, C. E. (1992). Self-regulated learning: The interactive influence of metacognitive awareness and goal-setting. The journal of experimental education, 60(4), 293-306.
• Satyananda, S. (2002). Four Chapters on Freedom. Munger: Bihar School of Yoga.
• Silvia, P. J., & O'Brien, M. E. (2004). Self-awareness and constructive functioning: Revisiting “The human dilemma”. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(4), 475-489.
• Sutton, A., Williams, H. M., & Allinson, C. W. (2015). A longitudinal, mixed method evaluation of self-awareness training in the workplace. European Journal of Training and Development.