Eerder dit jaar (OMRISE 6 – april 2021) heb ik u kennis laten maken met het fenomeen entrainment en uitgelegd dat entrainment een positief effect kan hebben op organisatieresultaten. Het wordt gedefinieerd als de aanpassing van één of meer cycli aan een meer dominante cyclus. Een dergelijke aanpassing kan bewust (door keuze) of onbewust zijn. In dit artikel zal ik kort uitleggen hoe spiritueel leiderschap het proces van entrainment kan beïnvloeden.
Laten we eerst inzoomen op het model van spiritueel leiderschap. Jody Fry (2003, 2005) ontwikkelde dit model aan het begin van deze eeuw en beschrijft een transformatieproces om een intrinsiek gemotiveerde organisatie te creëren die in staat is zich continu aan te passen aan de veranderende omgeving. Spiritualiteit betreft hier “die kwaliteiten van de menselijke geest – zoals liefde en mededogen, geduld, tolerantie, vergevingsgezindheid, tevredenheid, een gevoel van verantwoordelijkheid, een gevoel van harmonie – die geluk brengen aan zowel zichzelf als anderen” (Dalai Lama 1999: 22 , geciteerd in Fry 2005).
Het model bestaat uit drie kernelementen: visie, hoop/geloof en altruïstische liefde. De visie verwijst naar een beeld van de toekomst en is ontstaan vanuit de bestaansreden. Hoop/geloof is de bron voor de overtuiging dat de visie vervuld zal worden. Het wordt gedemonstreerd door actie en is gebaseerd op vertrouwen, geloof, doorzettingsvermogen en de bereidheid om te doen wat nodig is om persoonlijk je best te doen en je potentieel te maximaliseren. Altruïstische liefde wordt gedefinieerd als "een gevoel van heelheid, harmonie en welzijn voortgebracht door zorg, bezorgdheid en waardering voor zowel zichzelf als anderen" (Fry 2003: 712).
Door deze drie kernelementen bewust op elkaar af te stemmen, kan spiritueel welzijn spontaan ontstaan. Met andere woorden, "ze ervaren betekenis in hun leven, hebben het gevoel een verschil te maken en voelen zich begrepen en gewaardeerd" (Fry 2005: 836). Merk op dat spiritueel welzijn niet rechtstreeks kan worden nagestreefd; het komt spontaan voort uit deze afstemming of coherentie tussen visie, hoop/geloof en altruïstische liefde (Sandra & Nandram 2020).
Naast deze kernelementen wordt een Innerlijk Leven beschouwd als een fundamentele bron van inspiratie en inzicht die de ontwikkeling van visie, hoop/geloof en altruïstische liefde positief beïnvloedt. Zo’n Innerlijk Leven omvat persoonlijke praktijken of beoefeningen, zoals meditatie, yoga, gebed, bijhouden van een dagboek en wandelen in de natuur. Of, met andere woorden, "Innerlijk Leven is een innerlijke reis van zelfontdekking en bewustzijn" (Fry et al. 2017: 38).
Net als het hart in een menselijk lichaam, dat in staat is om andere ritmes te entrainen (met zich mee te laten bewegen), suggereren we dat de toepassing van spiritueel leiderschap het proces van entrainment kan stimuleren, dat zowel persoonlijke als organisatorische resultaten positief kan beïnvloeden. (Sandra & Nandram 2020). Daar zijn een aantal redenen voor.
Ten eerste is het autonome karakter van het hart ook terug te vinden in spiritueel leiderschap. De intrinsieke motivatiecyclus – de wisselwerking tussen visie, hoop/geloof en altruïstische liefde – kan worden gezien als het autonome hartritme van een organisatie. Intrinsieke motivatie wordt gedefinieerd als een interesse in, of plezier in een taak op zich, die binnen het individu evolueert door actieve betrokkenheid in plaats van door externe invloed. Ten tweede, net als het hart, is spiritueel leiderschap ook fractaal. Dit betekent dat het op elk niveau kan worden toegepast: persoonlijk, groep, organisatorisch.
Ten derde is altruïstische liefde de sleutel voor het creëren van een organisatiecultuur waarin mensen zich verbonden voelen, zich begrepen en gewaardeerd voelen. Zoals eerder besproken, zijn zorg, bezorgdheid en waardering de belangrijkste gedragingen. In de fysiologie zijn zorg en waardering verhoogde emoties die de hartcoherentie vergroten en andere ritmes in het menselijk lichaam meenemen (of entrainen). Bovendien zorgt de coherentie tussen altruïstische liefde, visie en hoop/geloof voor een oprecht verlangen. Net als bij het hart, “motiveert oprechtheid ons hart en brengt onze ware bedoelingen op één lijn” (Childre & Martin 1999: 104).
Ten slotte hebben andere studies aangetoond dat intrinsieke motivatie ook wordt geassocieerd met betere prestaties, leren en welzijn en zich manifesteert door autonomie, competentie en verbondenheid. Het hart heeft een vergelijkbare fysiologische eigenschap. Verhoogde hartcoherentie verbetert iemands cognitieve prestaties, gevoeligheid en mentale helderheid, naast een grotere emotionele stabiliteit en welzijn. Het wordt beschouwd als een snelle, intuïtieve bron van wijsheid en heldere waarneming, een intelligentie die zowel mentale als emotionele intelligentie omvat en bevordert.
Hoe kunnen we dit model nu in de praktijk toepassen?
Zo'n vijftien jaar geleden was ik bijvoorbeeld een regelmatige marathonloper. Dit paste perfect bij mijn fysieke gesteldheid en hielp me om een diepere focus, doorzettingsvermogen en lichamelijk bewustzijn te ontwikkelen.
Omwille van blessures beoefen ik de afgelopen vijf jaar echter vooral meditatie, wat handig is voor ontspanning en (het opgeven van) controle. Organisaties zouden daarentegen kunnen beginnen met het bieden van een context en structuur die zulke activiteiten verwelkomt. Denk aan een geschikte ruimte en tijd voor deze activiteiten, of misschien geleide meditaties of yogalessen voorafgaand aan de lunch.
Vervolgens kan men naast zulke innerlijke levensactiviteiten (meer) aandacht besteden aan de coherentie van visie, waarden (altruïstische liefde) en handelen (hoop/geloof) in de praktijk, zowel op persoonlijk, groeps- als organisatieniveau. Is bijvoorbeeld de visie van de organisatie voldoende vertaald in passende acties? Passen de geleefde waarden bij die visie? En ondersteunen ze een zorgzame en waarderende organisatie? Misschien is slechts een klein deel van de visie omgezet in actie? Of zijn de geschreven waarden niet in overeenstemming met de geleefde? Om deze coherentie te verifiëren kunnen verschillende methodieken en technieken worden gebruikt, zoals opstellingswerk, vragenlijsten en crowdsourcing.
Het fenomeen entrainment lijkt misschien ingewikkeld, maar wist u dat het ook kan worden toegepast op processen en andere cyclische activiteiten om de organisatieresultaten te verbeteren? De volgende keer vertel ik er graag meer over.
Referenties
- Childre, D., and H. Martin. 1999. The heartmath solution. San Francisco, CA: Harper Collins.
- Fry, L. W. 2003. “Toward a theory of spiritual leadership.” The Leadership Quarterly 14 (6): 693–728.
- Fry, L. W. 2005. “Toward a theory of ethical and spiritual well-being, and corporate social responsibility through spiritual leadership.” In Positive psychology in business ethics and corporate responsibility, edited by R. A. Giacalone, C. Dunn, and C. L. Jurkiewicz, 47–84. Greenwich, CT: Information Age Publishing.
- Fry, L. W., J. R. Latham, S. K. Clinebell, and K. Krahnke. 2017. “Spiritual leadership as a model for performance excellence: a study of Baldrige award recipients.” Journal of Management, Spirituality & Religion 14(1): 22–47.
- Sandra, Danny, and Sharda S. Nandram. 2020. “Driving Organizational Entrainment through Spiritual Leadership.” Journal of Management, Spirituality & Religion 17 (4): 316–332.
- Sandra, Danny. 2020. “Hartcoherentie en spiritueel leiderschap.” Vakblad Natuurlijke & Integrale Gezonheidszorg (6).
- Sandra, Danny. 2020. “Entrainment in Organizations. An Exploration at the Individual and Group Level.” Doctoral dissertation, University of Antwerp, Belgium.
4. Dit artikel is gebaseerd op het proefschrift van Danny Sandra met daarin een uitgebreidere literatuurlijst. Hij behaalde zijn doctoraat in de Toegepaste Economische Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen op de thema's spiritueel leiderschap en entrainment in organisaties. Hij is een ervaren management consultant, onderzoeker, coach en craniosacraal therapeut die leiderschapsteams en hun organisaties begeleidt bij strategische transformatie. Meer informatie is te vinden op www.niketi.com of www.dannysandra.be.
NL 
EN