De opvatting dat individuen kunnen worden gecontroleerd door conditionering domineert het ondernemingsklimaat. Echter de laatste jaren is men zich gaan afvragen of dit controlemechanisme wel goed is. In dit artikel gaan de auteurs dieper in op de implicaties van conditionering voor het bedrijfsleven en presenteren ze een andere aanpak om organisaties wendbaar, uiterst productief en klaar voor VUCA (volatiliteit, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit) te maken. Het beroemde experiment van Ivan Petrovitsj Pavlov met honden was gericht op de hoeveelheid speeksel die in de bek van de hond werd geproduceerd. Hij deed een meting hiervan onder verschillende omstandigheden en prikkels. Hij toonde ook aan dat elke geconditioneerde prikkel bij herhaling volledig ineffectief werd, zodanig dat zelfs de natuurlijke reflex ophield.
In bedrijfstermen impliceert dit dat teveel controle uiteindelijk niet het gewenste effect zal hebben. De invoering van conditionering van werknemers, gericht op het bereiken van een bepaald doel, kan een negatieve invloed hebben op het natuurlijk vermogen van werknemers. Dit kan vervolgens direct van invloed zijn op de basiscondities van een organisatie. Een integratieve intelligente houding geeft echter ruimte aan het terugbrengen en ontwikkelen van natuurlijke reflexen. Integratieve intelligentie is het vermogen om te onderscheiden hoeveel individuele intelligentie en systeem intelligentie kan worden ingebouwd in het organisatieontwerp met behoud van de natuurlijke instinctmatige reacties van werknemers en anderen die betrokken zijn bij de context van de organisatie. Hoe meer de organisatie integratieve intelligentie belichaamt, des te groter zal haar neiging zijn om een organisatieontwerp te hanteren met zelfgestuurde organisatiestructuren en gedecentraliseerde beslissingsbevoegdheid. Buurtzorg is een voorbeeld van een zelfsturende organisatie waar het gebrek aan formele conditionering haar werknemers meer bedreven heeft gemaakt in zelfsturende processen. Het begint allemaal met de mindset. Dit vereist dat organisaties conditionering loslaten om natuurlijke reacties te stimuleren. De Buurtzorg-case biedt een leidraad voor het ontwerpen van een bedrijf zonder of met een minimum aan conditionering. Het laat ook zien hoe zo een ontwerp de tevredenheid van cliënten en werknemers beïnvloedt wat ook leidt tot een hoge productiviteit en besparing van middelen die anders verloren zouden gaan.
What if Business Revisits Pavlov’s Kennel? The Case of Buurtzorg Nederland