“Als ze ervaren dat ze makkelijker over de hindernisbaan komen, roept niemand meer dat yoga zweverig is”
Yoga en meditatie is één van de zorgelementen van de in 2003 opgerichte Dienst Hindoe Geestelijke Verzorging (HinGV). Vanwege het inzicht en de overtuiging van hoofd-pandit Kol. H.D. Djwalapersad, namelijk dat yoga universeel toepasbaar is en dus ook van meerwaarde kan zijn binnen de krijgsmacht, werd een jaar later de eerste van vele workshops gegeven.
Toen ik in 2010 in dienst trad als krijgsmacht-pandit, begon ik naast mijn reguliere werk als geestelijke verzorger ook al vrij snel wekelijks inloop yogalessen te geven op een aantal kazernes. Vanwege de yoga workshops die we op diverse kazernes drie à vier keer per jaar gaven, kwamen we zo ook in contact met een aantal defensiemedewerkers, burgers en militairen, die al yogadocent waren. Met deze kerngroep yogadocenten kwamen we bij elkaar en bedachten we hoe we yoga binnen defensie konden uitbreiden. Als resultaat hiervan is onder de HinGV in 2016 het Yoga Netwerk Defensie (YND) ontstaan, bestaande uit acht yogadocenten.
Vanwege de behoefte aan meer yogadocenten begonnen we met een in-company Vinyasa yoga docentenopleiding, waarmee we tot nu toe binnen Defensie jaarlijks 35 tot 40 defensiemedewerkers hebben opgeleid tot yogadocent die op diverse kazernes wekelijks inlooplessen geven.
Het Ministerie van Defensie heeft het Duurzaam Inzetbaar Defensie (DID) beleid geïntroduceerd om invulling te geven aan de duurzame inzetbaarheid van defensiemedewerkers, onder meer door de gezondheid van medewerkers te bevorderen door het aanbieden van gezonde voeding, alsook sport en zingeving te faciliteren. Met yoga wordt invulling gegeven aan de DID onderdelen: ‘gezond, vitaal en weerbaarheid’ en ‘zingeving en het werkplezier’. Defensiemedewerkers die voldoende beweging krijgen hebben meer energie, vertonen minder verzuim en zijn op zowel fysiek als mentaal vlak weerbaarder. Het is het streven van het YND om yoga, dat ook bijdraagt aan de duurzame inzetbaarheid van defensiemedewerkers, structureel in te bedden in de defensieorganisatie en zo dus ook standaard deel uit te laten maken van het DID beleid.
Onze docenten worden ook verder bijgeschoold met een module Trauma Sensitieve Yoga (TSY). Dit is een nader te ontwikkelen domein. De yogadocent kan met deze TSY bijscholing ook omgaan met defensiemedewerkers die Post Traumatische Stress Stoornis of burn-out klachten kunnen hebben. In de militaire opleidingen zal, waar mogelijk, yoga worden opgenomen.
Zo zijn er op de Koninklijke Militaire Academie in Breda een aantal (kennismakings) yogalessen al standaard opgenomen in de officiersopleiding. Met het beschikbaar komen van meer docenten wordt ook het aanbod van inloop yogalessen op de diverse defensielocaties langzamerhand uitgebreid. Momenteel worden er op ruim 30 defensielocaties wekelijks inloop yogalessen aangeboden. Op verzoek wordt er jaarlijks tevens vele workshops gegeven in het kader van evenementen zoals sportdagen, open dagen en teambuilding.
Hieronder worden enkele ervaringen beschreven. Raadsman Shefique Nindu van de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging (HumGV) ziet yoga als meditatie in beweging: het oefenen om in het hier en nu te zijn.
'Yoga is voor mij een manier om me te helpen ‘intunen’ in dat bewustzijn’.
zegt Sergeant Majoor Arjan Hofsteenge.
'Yoga heeft mij wezenlijk veranderd. Ik word minder snel boos, ben opener naar anderen, heb minder vooroordelen. Yoga ligt ver buiten de belevingswereld van de gemiddelde militair. Roze leggings, in een kring zitten ‘zoemen’. Daarmee associëren veel militairen yoga. Door fysieke voordelen te benoemen trek ik ze aarzelend over de streep. Jongens met grote spierbundels merken op de yogamat hoe stijf ze zijn. Als ze ervaren dat ze makkelijker over de hindernisbaan komen, roept niemand meer dat yoga zweverig is.’
Voor Raadsvrouw Hester Schipper is yoga een belangrijke reflectieve oefening:
‘Yoga maakt mij bewust van mijn stemming, mijn lichaam, en hoe ik in mijn vel zit. Daarmee is het confronterend. Het maakt me ook fitter en soepeler, en heeft een positief effect op mijn welbevinden.’ Ze herkent dit proces ook bij militairen. Hester: ‘Ik heb wel eens met een militair eerst yoga gedaan, voordat we gingen praten. Hij zat gewoon vast in zijn hoofd. Pas later konden we praten.’
NL 
EN